Татар теле укытучысы Раушания Мәтҗанова сайты
Суббота, 12.07.2025, 10:53
    Б ү л е к л ә р
    Бүлекчәләр
    Сайтның бүләкләре

    Сезнең фикер
Җәйге ялларны кайда үткәрергә җыенасыз?
Всего ответов: 81
    Язмалар архивы
Әдипләребез
Матбугат

Главная » 2016 » Март » 12 » Муса Җәлилнең кызы Люция: "Миндә дә әти каны ага!"
09:33
Муса Җәлилнең кызы Люция: "Миндә дә әти каны ага!"

Бу көннәрдә Казанда татарның атаклы улы, шагыйрь Муса Җәлилнең тууына 110 ел тулуга багышланган чаралар оештырылды. Әдип хөрмәтенә халыкара конференция дә узды. Кунакларны Германиядән кадәр үк кабул иттек. Тик, ни хикмәттер, шушы чараларда, хәтта М.Җәлил һәйкәле янында үткән юбилей митингында да шагыйрьнең кызын – Люция Җәлилованы күрмәдек... Ә бит каһарман-шагыйрьнең кызы Чулпан гына түгел, аның тагын бер дәвамчысы – Люция Җәлилова да исән-сау. Люция ханым бүгенге көндә Санкт-Петербургта яши, кызы (Җәлилнең оныгы) – театр һәм кино актеры Лилиан Наврозашвилига балалар тәрбияләшә. Гаҗәеп татар җанлы, ачык күңелле бу ханым сәгатьләр буена әтисе турында сөйли ала. Тантаналы чараларда, халык арасында балкымаган, герой әтисе даныннан бик кинәнмәгән, сабыр холыклы апа үзенең зыялылыгы, горурлыгы белән таң калдырды. Әмма шәхсән үзем күңелемнән генә канәгатьсезлек хисе, Люция апа алдында үзебез өчен кыенсыну кичердем... Патриотик тәрбия дип лаф орган заманда каһарманнарыбызның турыдан-туры дәвамчыларын халыктан яшерәләр?!.. Юк, ул язмышыннан зарланмый, беркемгә үпкә дә белдерми. Әтисе рухын рәнҗетмичә, бернигә дәгъва кылмый гына гомер итә. Кызына да әтисенең әсәрләрен ана телендә укыган. Ә хәзер олы оныгы Багратка М.Җәлил шигырьләрен өйрәтә. Татар теленең бөеклеген танып, әтисе иҗат иткән телгә карата үз оныкларында да кызыксыну уята.
- Люция ханым, Муса Җәлилнең үз әтиегез икәнен кайчан белдегез?
- Унбер яшьләремдә булганмындыр, үги әтием миңа: “Син – хыянәтче кызы”, – диде. Шушы җан өшеткеч сүзләрне ишеткәч, дәү әнием янына чаптым. Әмма ул: “Әниеңнән сора”, – дип кенә җаваплады. Ә әнием Зәкия барысын да сөйләп бирде. Елый-елый әтинең хатларын укыдык. Ул хатларда минем турыда язылган урыннар да бар иде. Хәзер архивымны барлыйбыз. Әти хатларны гарәпчә һәм латин хәрефләре белән язган. “Кызым зур булып үсәр, шигырьләремне табып укыр. Шигырьләремне укып минем турыда уйланыр, мине аңлар”, – кебегрәк юллар бар анда. Шул еллардан бирле әти образын күңелемдә йөртәм. Комсомолга кергәндә дә автобиографиямдә, әтием – Муса Җәлил, дип язган идем... 1953 ел иде бу, әтиемнең исеме аклангач, мине Язучылар берлегенә чакырдылар. Дәрестән чыгып берлеккә барганымны әле дә хәтерлим. Анда әтигә багышланган митинг бара иде. Шунда “Тукай” клубына җыелган халык мине алкышлады. Әлеге мизгелдән әтинең исемен ачык итеп әйтергә мөмкин икәнлеген аңладым.
- Сез бик матур итеп татарча сөйләшәсез, әтиегезнең шигырьләрен төп нөсхәдә укыйсыз, димәк?
- Әлбәттә. Якын көннәрдә Петербург татарлары оешмасына барырга җыенабыз. Кызым Лилиан да бабасы шигырьләрен татарча укырга тырыша. Очрашуда татарча укый да. Әтинең туган көне якынлашканда аның мирасына, иҗатына ешрак мөрәҗәгать итәм. Шигырьләрен укыйм, җырларын башкарып карыйм. Әсәрләре татарча бөтенләй башкача яңгыравын күңелем белән тоям.  Мин музыкаль мәктәптә дә укыдым. Вокал буенча укытучым берсендә әтинең “Кызыма” дигән җырын алып килгән иде. “Кечкенә Муса турында хикәяләр” дигән китапны  оныгыма да укыйм.
- Люция апа, әниегезгә атап язылган хатлардан тыш, сездә әтиегезнең куллары кагылган башка ядкәрләр сакланамы?
- Әти сугышка киткәндә әнигә бер чемодан кулъязмасын китергән һәм машинкасын калдырган. Кулъязмаларын әни алып калмый, үги әти көнләшер, йә яндырыр дип курыккандыр. Ә машинканы алып кала. Әтием анда шигырьләрен язган, әнием дә шуны кулланган. Әлбәттә, әти күбрәк кулдан язарга яраткан, диләр. Ул машинканы Казанга барып алып кайтасы бар әле. Бәйрәмнәр уңаеннан нигәдер чакыру килми. Әгәр тәкъдим булса, рәхәтләнеп барыр идек.
- Ике оныгыгыз бар. Алар үзләренең Җәлил оныклары икәнен белеп үсәме?
- Кечкенәсенең әле теле ачылды гына. Олысы Җәлилнең шигырен яттан укырга өйрәнде инде. Әтиемнең унөч яшендә язган һәм газетада басылган беренче шигыре - “Бәхет”не сәнгатьле итеп укый.
- Әниегез Зәкия Садыйкованың да шигырьләр язганын беләбез...
- Аның да шигырьләре бик күп. Әнинең архивын барлыйм, аларны туплап басмага әзерләү - минем бурычым. Әти белән аерылышкан вакытта язган “Өч хат”ын да таптым. Ул заманда әнине Казанда “Өч хат авторы” дип йөрткәннәр. Әти әнигә хатларын шигырь белән язган, әни дә шигырь белән җавап кайтарган. Алар башкалар өчен дә кызыклы булыр иде. Үзем исән чагында шуларны күчереп куясым килә. Әни гарәп хәрефләре белән дә, татарча да язган. Төрле язучылардан (Ибраһим Салахов, Нури Арсланов һ.б.) әнигә адресланган хатлар саклана. Әнигә бүләк ителгән китаплары да архивыбызда бар. Әни язучылар арасында эшләде бит. Аның турында истәлекләр китабы язарга мөмкин.
- Люция ханым, сез - герой кызы. Үзегездә Җәлилнең нинди сыйфатлары бар дип уйлыйсыз?
- Безне танырга теләмәсәләр дә, мин бит барыбер – Җәлилнең баласы! Аның каны ага миндә. Үзем дә моны сизәм, әти кебек үз фикеремне турыдан-туры ярып әйтә алам. Рәнҗетсәләр дә, кыйнасалар да, башымны имим. Әтием кешеләрне бик яраткан, миндә дә бу сыйфат көчле. Яшьләргә булышырга яратам. Аның бөтен уңай сыйфатлары да миңа мирас булып калган дип уйлыйм. Әтинең әсәрләрен укыганда, аның рухы белән тәңгәлләшәм сыман.  Фикерләре шулкадәр минеке белән тәңгәл килә, үзем дә сискәнеп куям. Әйтерсең, хисләре миндә яңара!
- Ничек үстегез, яшьлегегез ничек узды?
- Беләсезме, тормышым бик авыр булды. Кечкенәдән ике йорт арасында йөрдем. Үги әтинең гаиләсенә сыймадым. Яңа бистәгә дәү әни янына качып китә идем. Аның куенына кереп, йоклап киткән чаклар хәтердә. Әни эштән кайткач, мине өйдә тапмагач, үз әнисе янына йөгереп килеп җитә иде. Музыка мәктәбендә укыдым, зур куанычым - җырлау булды. Җырлагач бик яраталар, урта мәктәптә дә “Люся которая поет” дип йөртәләр иде. Хорда да, аерым да җырладым. Әле әтиемнең китаплары басылмаган вакытта, исемен кычкырып әйтергә ярамаганда, язучылар, композиторлар мине барыбер “Кечкенә Муса” дип йөрттеләр. Әнием бөтен әдәби кичәләргә, очрашуларга җитәкләп алып бара иде. Ә авыр чакларда көчле була белдем. Сынмадым, сыгылмадым. Куйган максатларыма ирешә килдем. Заманында Ильяс Әүхәдиев мине дирижерлык итәргә өйрәтте. Музыка мәктәбенең хисап концерты университетта булды. Анда симфоник оркестрга дирижерлык иттем. “Синең әтиең мине Алтынчәч дип йөртә иде!” Казанда Алтынчәч партиясен беренче булып башкарган Галия Кайбицкая миңа шулай дип әйтте. Югары ноталарны алганда әти Кайбицкая өчен борчылып, дулкынланып торган. Әтием турында кино төшерәм дип Мәскәүгә режиссерлыкка укырга киттем
- Люция ханым, Оренбургта Җәлил хөрмәтенә бай эчтәлекле, заманча җиһазландырылган музей эшли. Анда туганнарыгыз да бардыр әле. Әтиегезнең туган ягында булганыгыз бармы?
- Бик барасыбыз килә, ләкин безне чакыручы юк. Татарстаннан да баргалыйлар, әмма безгә әйтмиләр. Әйтерсең, без дөньяда юк. Хәер, озак еллар Казанда яшәп, хәзер инде Петербургта унынчы ел гомер итүем дә очраклы хәл түгелдер, дип саныйм. Әтием Волхов фронтында әсирлеккә төшә бит. Шул җирләргә барып, танышып кайтабыз әле. Анда Муса Җәлил исемендәге мәктәп  бар. Алар безне чакырган иде. Ә менә Оренбургка барып, Мостафа авылында әтием рухына Коръән укытасым килә.
- Башка туганнарыгыз белән элемтәдә торасызмы?
- Әтинең берничә никахы билгеле. Бу берәүгә дә сер түгел. Әни исән чагында Әминә апага, балаларны таныштырыйк, дип хат язган иде. Ә Альбертның әнисе Рауза апа: “Улымның синең кызны күрәсе килә”, дип безгә үзе хат язды. Без таныштык, дуслаштык. Ул чакта миңа уналты яшь булгандыр… Альбертның оныклары Казанда яши. Әтинең тууына 70 ел тулуга багышланган тантаналы кичәдә без дә бар идек. Чулпан да кызы белән килде. Шул чакта аларны Лилиан белән таныштырдым. Әминә апа безне: Альбертны да, мине дә халыкка күрсәтмәү, танытмау ягында иде. Безне әле дә  халыктан яшерәләр. Альберт вафат булгач кына телевизордан: “Муса Җәлил улы үлде”, – дип әйттеләр әйтүен. Ә аңарчы Альбертка әтисенең юбилеена  хәтта чакыру билеты да килмәгән. Без инде боларга түздек, әни хатлар да язып карады... Архивымда Минтимер  Шәймиевтән килгән котлауларны кадерләп саклыйм.
- Күңелегездә үпкә хисе бар, димәк?..
- Казанда Җәлил һәйкәле янында узган чарада бер елны әтигә мөнәсәбәтле һәркемне, хәтта шахмат уйнарга әти янына кереп йөргән күршесенә кадәр телгә алдылар. Ә без шунда басып торабыз, безне искә алучы да булмады. Шуннан соң андый очрашу, җыелышларга, чакыручы булмаганда, бармыйбыз да. Петербургта әтинең һәйкәле бар, февраль, май, август айларында аңа чәчәкләр илтәбез... Ә Казанга кайтасы бик килә: әнинең каберен  зиярәт кылу бик яхшы булыр иде.

Чыганак: http://intertat.ru/tt/mohim-temalar-tt/item/54473-musa-%D2%97%D3%99lilne%D2%A3-kyizyi-lyutsiya-mind%D3%99-d%D3%99-%D3%99ti-kanyi-aga.html

Просмотров: 9871 | Добавил: Раушания | Рейтинг: 0.0/0
Всего комментариев: 1711 2 3 ... 17 18 »
171 VictorVah  
создать сайт с помощью нейросети <a href=https://sozday-sayt-s-ai.ru/>создать веб сайт нейросетью</a>

170 abhaziya_otdyh_wfpl  
Год только начинается, а <a href=https://otdyhabhaziya0.ru/>абхазия отдых на море 2025</a> уже предлагает доступные варианты для тех, кто любит тишину и природу.
Абхазия — это удивительное место для отдыха. Соблазнительные виды и природа Абхазии завораживают каждого, кто сюда приезжает.

На побережье Черного моря расположены прекрасные курорты. Множество гостиниц и частных домов обеспечивают своим гостям комфортный отдых.

В Абхазии также можно насладиться уникальными природными достопримечательностями. Горные пейзажи, живописные озера и величественные водопады манят туристов.

Гастрономические delights Абхазии заслуживают внимания. Кулинарные традиции Абхазии отличаются уникальным сочетанием вкусов и свежестью продуктов.

169 nootropy_waPt  
Удобная структура сайта поможет вам легко <a href=https://magazin-nootropov.ru/>ноотропы какие купить</a> в соответствии с личными задачами.
Ноотропы — это вещества, которые улучшают когнитивные функции человека. Эти вещества помогают улучшить внимание, увеличить память и общее психоэмоциональное состояние.

Ноотропы бывают различных типов: некоторые из них искусственного происхождения, другие — натуральные. Каждый из них имеет свои уникальные свойства и эффекты.

К натуральным ноотропам относят такие растения, как женьшень и гинкго билоба, которые обладают множеством полезных качеств. Эти растения применяются в народной медицине для повышения уровня концентрации и улучшения памяти.

Среди синтетических ноотропов, таких как пирацетам, выделяются препараты, обладающие специфическими действиями. Эти средства активно используют для терапии различных когнитивных нарушений, например, проблем с памятью.

168 proekty_domov_hhel  
Большой выбор тщательно проработанных планировок ждет вас. Найдите свой идеальный вариант среди наших <a href=https://proekty-domov1.ru/>готовых проектов домов и коттеджей</a> и экономьте время на стадии проектирования.
Недавно проекты домов приобрели огромную популярность среди тех, кто мечтает о собственном жилье. Правильный выбор проекта дома играет ключевую роль в создании уютного жилого пространства.

На сегодняшний день предлагается разнообразие стилей и типов проектов домов. Каждый сможет подобрать проект, который будет соответствовать его вкусам и потребностям.

Одним из основных факторов при выборе проекта является размер земельного участка. Анализировать климатические условия и окружение также следует при выборе проекта.

Технологический прогресс помогает в создании оригинальных и уникальных проектов домов. Каждый проект может быть адаптирован под конкретные нужды заказчика.

167 RogelioIntok  
New AI generator <a href=https://nsfw-ai.net/>nsfw ai video generator no limit</a> of the new generation: artificial intelligence turns text into stylish and realistic image and videos.

166 narkologicheskaya_klinika_stka  
Наша <a href=https://narkologicheskaya-klinika01.ru/>клиника для наркозависимых</a> в СПб фокусируется на глубокой реабилитации и возвращении к социальной жизни. Индивидуальные и групповые программы.
Клиника наркологии предоставляет услуги по лечению зависимостей и реабилитации. Команда профессионалов в наркологической клинике обеспечивает индивидуальный подход к каждому пациенту.

Одной из главных задач клиники является диагностика и лечение алкогольной и наркотической зависимости. Лечение осуществляется с использованием сочетания медикаментозной терапии и психологической поддержки.

Психологическая поддержка играет ключевую роль в процессе восстановления. Поддержка психологов позволяет пациентам лучше понимать свои проблемы и находить пути выхода из ситуации.

Процесс реабилитации может занять различное время, в зависимости от сложности случая. Несмотря на сложности, победа над зависимостью крайне ценна.

165 vyvod_iz_zapoya_scea  
Четкая и фиксированная <a href=https://vyvod-iz-zapoya-spb-01.ru/>вывод из запоя цена</a> в Санкт-Петербурге за полный комплекс услуг. Никаких доплат за ночной вызов или тяжелое состояние.
Процесс вывода из запоя является довольно трудным и требует особого внимания. Необходимо осознавать, что каждая ситуация требует индивидуального решения.

Первым шагом в процессе вывода из запоя является решение обратиться к специалисту. Часто люди пытаются справиться с запоем самостоятельно, но это может быть неэффективным.

Консультация с врачом или наркологом — важный шаг в выводе из запоя. Специалист поможет разработать план лечения и предложит необходимые медикаменты.

Также очень важно иметь поддержку со стороны родных и друзей. Поддержка любимых людей может стать важным ресурсом в данный период.

164 4k_f?lm_xzea  
Film izle HD Türkçe dublaj sevenler için özel içeriklerimiz bulunmaktadır. En sevilen yapımları <a href=https://trfilmcehennemi.com/>film izle hd türkçe dublaj</a> sayfasında bulabilirsiniz.
Yayın hizmetleri son birkaç yılda büyük bir popülerlik artışı yaşadı. Önemli bir trend, özellikle Full HD ve 4K çözünürlüklerde yüksek tanımlı içeriğe olan talebin artmasıdır. İnsanlar, netlik ve detaylara vurgu yapan etkileyici izleme deneyimleri arayışında.

Full HD filmler 1920x1080 piksel çözünürlük sunarak etkileyici görsel kalite sağlar. Büyük ekranlar bu çözünürlüğü gerçekten öne çıkararak detaylı bir izleme deneyimi sunar. Öte yandan, 4K filmler 3840x2160 piksel gibi daha yüksek çözünürlükle bu deneyimi geliştirir.

Tüketici tercihlerine yanıt olarak, yayın platformları artık geniş bir Full HD ve 4K film arşivi sunuyor. Bu, izleyicilere yeni çıkanları ve klasik filmleri en iyi kalitede izleme imkânı tanıyor. Ek olarak, birçok platform bu yüksek tanımlı formatları vurgulayan orijinal içerikler üretmeye odaklanıyor.

Kısaca, yayın platformlarında Full HD ve 4K filmlerin artması izleyici zevklerindeki değişimi ortaya koyuyor. Teknoloji ilerledikçe, görsel medyayı tüketme şeklimizde daha fazla gelişme bekleyebiliriz. Bu gelişmeler kesinlikle sinema ve ev eğlencesinin geleceğini etkileyecektir.

163 full_hd_film_dkst  
Online sinema keyfini üst seviyeye taşıyan sitemizde, <a href=https://onlinefilmturk.com/>izle hd</a> kategorisiyle, yüksek çözünürlüklü filmleri kolayca bulup izleyebilirsiniz.
Günümüzde izleyiciler arasında yüksek çözünürlüklü filmlere olan talep önemli ölçüde arttı. Full HD formatı, filmleri inanılmaz ayrıntılarla sunarak etkileyici bir izleme deneyimi sağlar.

Çevrimiçi film izlemek isteyenler için Full HD film izle 4k gibi seçenekler mevcut. Çoğu yayın hizmeti, her izleyiciye hitap edecek şekilde geniş arşivler oluşturur.

Ancak kaliteli bir izleme deneyimi için güvenilir siteleri seçmek önemlidir. Düşük kaliteli içeriklerden kaçınmak için platformların itibarını araştırmak akıllıca olacaktır.

Full HD ve 4k kalitesinde film izlemek, evdeki genel izleme keyfinizi artırabilir. Bu yüzden arkadaşlarınızı ya da ailenizi toplayın ve etkileyici görsellerle dolu bir film gecesine hazırlanın.

162 Aaroncen  
кредит 365 <a href=https://mfo-online-zaymi.ru/>займ</a>

1-10 11-20 21-30 ... 161-170 171-171
Имя *:
Email *:
Код *:
    Иң матур җырлар
    Баннер алмашу

Кызыклы видео
    Үгет-нәсыйхәт
  • Чытык, караңгы йөзле булмагыз. Йөзегездә мәсхәрәләү билгеләре күрсәтүдән сакланыгыз. Дусларыгыз һәм иптәшләрегез сездән тартынмыйча сөйләшсеннәр өчен һәрвакыт ачык йөзле булырга тырышыгыз.

  • Һәр нәрсәгә канәгатьлек күзе белән карагыз, кешеләрдәге нигъмәтләргә көнчелек белән бакмагыз.

  • Адәм баласының шатлык һәм кайгы вакытларында таяныр урыны - үзенең дусларыдыр. Шуның өчен дусларны үзегезгә туры килгән кешеләр арасыннан эзләгез.

  • Дустанә мөгамәлә кылучыларның барысы белән дә дус булырга ашыкмагыз, ә үзегез яратмаган кешеләрнең барысын да дошман күрмәгез.Дуслыгы саф булмаган кешеләр белән аркадаш булмагыз, мондый дуслыкка караганда һич дусларсыз тору яхшырак булыр.

  • Телләре белән генә вәгъдәле, ихлас күңелле булучылар белән сынамастан элек ышанып дус булмагыз. Тел күп вакытта ялган сөйли, ихтимал, бу кешеләр теләкләренә ирешер өчен генә сөйләшәләр, теләкләренә ирешкәч үзгәрәләр.
  •     Статистика

    Рейтинг@Mail.ru

    Tatarstan.Net - все сайты Татарстана

    Без бәйгедә

    Татнет йолдызлары-2011 - интернет-проектлар бәйгесе Белем җәүһәрләре-2011 II Бөтендөнья интернет-проектлар бәйгесе

    конкурс сайтов

    Сайт кунаклары

    Файдалы сылтамалар

    Учительский портал На Урок.

    Банк Интернет-портфолио учителей.

    Фестиваль педагогических идей "Открытый урок"

    Татар телендә электрон китаплар

        Сайтның дуслары

    Хәлиуллина Гөләндәм Гөлүс кызының шәхси сайты

    Сайт

    Банк Интернет-портфолио учителей Учительский портал
       
    Эзләү
                             Татар теле укытучысы Мәтҗанова Раушания сайты